Sposób sterowania makietą kolejową, który tutaj przedstawiam, powstaje jako odpowiedź na konkretnie opisane potrzeby. Są to:
🎯 frajda z zabawy w dyżurnego ruchu;
🎯 realistyczne działanie sterowania urządzeniami na makiecie;
🎯 dopasowane do makiet modułowych;
🎯 uniemożliwienie wykonania niedozwolonych czynności;
🎯 minimalizacja pomyłek w czasie obsługi;
Nie są to uniwersalne cele, które przyświecają wszystkim. Ale jeśli interesuje Cię jak można je osiągnąć, to zachęcam się do zapoznania się z pokazanym tu rozwiązaniem.
Zabawa w dyżurnego ruchu
Z perspektywy czasu największą frajdę sprawia mi zabawa ze sprzętem. Chciałbym możliwie zbliżyć się do mojego ideału, czyli móc sterować makietą z pulpitu wyglądającego i działającego jak pulpit kostkowy, ale pozbawionego jego wad.
Pulpit powinien być:
☑️ w formie fizycznej;
☑️ wyglądem przypominać oryginalny pulpit kostkowy;
☑️ lekki;
☑️ łatwy w transporcie (składany);
☑️ możliwie modularny w budowie;
☑️ łatwy w naprawie i rozbudowie;
Czyli np. taki jak ten:
Realistyczne działanie
Prawdziwe urządzenia sterowania ruchem kolejowym nie działają w oderwaniu od siebie. Ich praca w pewnym stopniu zależy od stanu pozostałych.
Żeby wykorzystać informacje o stanie innych urządzeń, najpierw trzeba je zebrać. Można to zrobić na różne sposoby.
Przełączniki wielostykowe
W przypadku fizycznych urządzeń nastawczych (np. pulpitów), najprostszą metodą może wydawać się wykorzystanie wielostykowych przełączników. Część styków można wtedy wykorzystać do sterowania, a pozostałe do dostarczania pewnej informacji zwrotnej (jako sygnałów elektrycznych).
Niestety pozwala zwykle tylko na operowanie informacjami o oczekiwanym stanie urządzeń, a nie tym rzeczywistym.
Centralizacja
Innym sposobem jest centralizacja sterowania, czyli zgromadzenie i przetwarzanie wszystkich potrzebnych informacji w jednym miejscu. Na końcu trzeba jeszcze umieć je odpowiednio wykorzystać.
Dopasowanie do makiet modułowych
Większe makiety modułowe składają się z segmentów. O ile moduł makiety, jako całość, powinien spełniać określone normy, o tyle jego poszczególne segmenty nie są zwykle objęte aż tak restrykcyjnymi wymogami. Zwłaszcza w zakresie rozwiązań związanych ze sterowaniem.
Warto myśleć o segmentach jak o osobnych elementach. Niezależnych od siebie, ale wzajemnie kompatybilnych, przez co każdy segment makiety możemy potraktować jako odrębny zestaw urządzeń (sterowników).
Głównym elementem pod segmentem makiety jest kontroler segmentu. Gromadzi potrzebne informacje o aktualnym stanie urządzeń i przekazuje polecenia sterujące. Za ich realizację odpowiadają odpowiednie moduły wykonawcze:
Komunikacja urządzeń
Tutaj często na myśl przychodzi wykorzystanie wielu kabli prowadzonych pomiędzy częściami makiety. Tak jednak nie musi być.
Ostatecznie pomiędzy segmentami makiety a pulpitem prowadzony jest jeden dwużyłowy przewód do komunikacji urządzeń.
Zebrane informacje o stanie urządzeń są gromadzone w module interlockingowym i mogą zostać zaprezentowane na pulpicie.
Zasilanie
Zasilanie można wykonać odrębnie dla każdego segmentu, który tego wymaga, lub rozprowadzać je z segmentu na segment.
Uniemożliwienie wykonania niedozwolonych czynności
Dyżurni ruchu wykorzystując pulpity nastawcze mogą monitorować stan urządzeń sterowania ruchem kolejowym oraz wydawać polecenia nastawcze.
Sęk w tym, że polecenia te powinny być możliwe do zrealizowania tylko wtedy, kiedy jest to bezpieczne i nie spowoduje zagrożenia.
Dzięki dostępowi do zgromadzonych informacji o rzeczywistym stanie urządzeń, da się to zrobić. W efekcie, obsługa przycisków do wydawania poleceń, które są niedozwolone w określonej sytuacji ruchowej, nie daje żadnego efektu.
Minimalizacja pomyłek
Jedną z możliwości, aby zminimalizować ryzyko pomyłek, jest zdefiniowanie dozwolonych przebiegów.
Wyświetlenie na semaforze lub tarczy sygnału zezwalającego na jazdę, wiąże się z tzw. utwierdzeniem drogi przebiegu, czyli zablokowaniem możliwości przełożenia rozjazdów czy założenia wykolejnic.
W zależności o rodzaju urządzeń, może to nastąpić jednocześnie z obsługą przycisku do podania sygnału zezwalającego, lub obsługi odpowiedniej dźwigni przebiegowej. Gdy to nastąpi, zmiana elementów drogi przebiegu, np. przełożenie rozjazdu zostaje uniemożliwione. Dzieje się tak, aż do rozwiązania drogi przebiegu na skutek zwolnienia torów przez pociągu lub tabor, lub doraźnie przez dyżurnego ruchu.
Realizacja
Aby osiągnąć to co, zostało opisane powyżej, potrzebnych było sporo różnych dedykowanych rozwiązań.
Prawdopodobnie to nie jest najtańsze możliwe rozwiązanie, ale cena nigdy nie była tutaj najważniejszym kryterium.
Jeśli Twoje potrzeby są podobne do tych wymienionych na początku, to rozwiązanie będzie warte jest każdej monety, którą na nie wydasz.
To już prawie wszystko
Hej!
Mam nadzieję, że ten wpis jest dla Ciebie wartościowy. Może chcesz pomóc w rozwoju tych materiałów? Wystarczy, że zostawisz poniżej komentarz co o nim myślisz, czego Ci zabrakło lub co Twoim zdaniem trzeba poprawić albo dasz mu łapkę w gorę 👍
Otrzymuj informacje o nowych ciekawych materiałach. Dołącz do newslettera trainbrains!